It has been Hanoi

Năm nay mùa thu đến sớm hơn so với dự định. Buổi sáng nắng lên, quyện hơi nóng vào lòng từng con ngách nhỏ, rồi dần dịu đi, trở thành một nàng con gái hiền hòa yên ả từ sau giờ trưa cho đến cuối chiều. Có mấy hôm, trời hơi mù. Thế là nàng ta thoáng chút sắc màu ủ rũ; ở cạnh nàng là những cơn gió heo may hết độ xuân thì, hễ với được người quen trên đường là lại thầm thì tiếc nuối chẳng biết ngừng về một lời hứa nào đó ban xưa không thực hiện được. Bên con phố ít tiếng xe qua lại, cái se lạnh mới đầu thu của Hà Nội vào những ngày ráo nắng và gió mùa về ấy bất chợt khiến cho mỗi cuộc sống ở trong nó trở nên trầm tư hơn một chút, mỗi trái tim đập trong nó trở nên bịn rịn hơn một chút.

Hà Nội luôn là một cái nôi khơi gợi nhiều suy nghĩ. Cái chất trữ tình nên thơ của nó luôn làm tôi và những người xung quanh cảm thấy háo hức trên con đường khám phá con người mình. Chúng tôi xoay vòng trong nội tại của bản thân, càng ngày càng mở rộng nó ra và đào sâu nó thành một cái hố trong tâm hồn. Chúng tôi tìm kiếm tự do trong đó. Và trong lúc chúng tôi đi tìm sự tự do, chúng tôi học hỏi lẫn nhau và trao đổi về thứ tự do chúng tôi vẫn mong tìm kiếm được. Từ đó, chúng tôi trở nên hiểu biết và gắn kết với nhau bởi những con đường chúng tôi đi, bởi từng viên gạch chúng tôi gỡ ra hay đặt vào những ngôi nhà chúng tôi sống. Có vẻ giống như là một sự lãng mạn – tôi muốn đặt tên cho nó, ví dụ hãy lấy tên là sự lãng mạn suy tư. Sự lãng mạn suy tư của chúng tôi bắt đầu nảy sinh giữa những kẻ có cùng tâm tư suy nghĩ, thèm muốn chung một thứ tự do, chẳng cần phải tự do đến vô cùng lắm, nhưng ít ra cũng phải khác cái thứ tự do kiểu lò xo, mà giá trị của nó chỉ giới hạn trong một biên độ nhất định được. Sự lãng mạn xuất phát từ tâm hồn tình cảm đó phần nhiều đã ảnh hưởng lên tinh thần chúng tôi, biến đổi nó và khiến cho chúng tôi có thể đứng nhìn cuộc đời ở một vị trí khác so với trước. Tất nhiên, mỗi đứa sẽ có những vị trí đứng nhìn cuộc đời rất khác nhau. Ở vị trí của tôi, Hà Nội, cho đến một ngày, bỗng trở thành một nơi chốn nửa này, nửa kia; khiến tôi trầm tư chẳng muốn quay về khi xa cách, nhưng lại có gì đó bịn rịn khi đến ngày cách xa.

Hà Nội, tháng mười, hôm nay. Cái chất xao xuyến tình tứ đã hết dần hoặc đã thu gọn vào những góc bờ kín kẽ không còn dễ thấy nữa. Hà Nội với tôi lúc này trở thành một vật thể trong suốt, với những khu nhà, những mảnh đất công viên, đường sá và các hồ nước được chiếu xuống bẹp dí trên nên đất phẳng, những vách tường và hàng rào biến thành vành đai phân định địa giới, mà ở trong đó, từng chuỗi lịch sử chắp nối nhảy nhót lên trên xuyên qua các tầng lớp không khí, theo chiều ngược lại, những dấu tích chứng thực cho bao thời kỳ quá khứ đã từng hiện hữu thì lại vùi sâu mình xuống dưới đất như muốn giấu diếm bản thân khỏi những câu chuyện kể. Hà Nội, cái công trường của sự sống suốt hàng nghìn năm, giờ, sao nhộn nhịp. Bắt đầu từ mảnh đất bé tí hon giữa vùng nước trong lòng châu thổ, Hà Nội đã lan tỏa và phát triển thành một đô thị sầm uất của loài người. Nó đã gây dựng nên một thứ văn hóa thuộc về đất đai ít đâu có được, một thứ mùi vị điệu đà, hấp dẫn kích thích hàng chục khối nhà mọc lên như nấm sau mưa mỗi năm. Những bức tường bê tông, nặng nề có, nhỏ nhắn xinh tươi có, theo nhau án ngữ các góc trời, dần biến con người thành loài vi khuẩn sống kí sinh phía trong các ô cửa kính đóng kín, chờ đến kẻng tan tầm mới túa ra khỏi nơi ẩn nấp trở về nguyên hình dạng, nhưng chỉ được một lúc thôi là chúng lại hòa lẫn vào trong bóng tối đã sẵn sàng. Khi mặt trời đã tắt, ánh sáng từ dãy đèn chiếu sáng công cộng và từ những cửa hiệu mặt tiền bóng loáng hiện ra đổ lên mặt đường, những mái đầu được che chắn, những khuôn mặt nửa sáng rầm rộ chen chúc nhau khắp các tuyến phố ngắn, dài vốn từ lâu đã đan thành một tổ hợp các mê cung chằng chịt trong thành phố. Nhìn dòng người di chuyển, người này vừa qua, người kia đã trờ tới tiếm chỗ, tôi cứ thầm tưởng tượng ra tấm bản đồ Hà Nội ở trong đầu. Khi đó, Hà Nội với những hình khối biến thành vô hình trong suốt, chỉ còn là một tấm giấy phẳng lì. Những khu nhà dẹp lép thành những ô vuông. Đường sá trắng tinh, tuyệt nhiên sạch bong không có một bóng người. Những địa danh được viết lên nhằm gợi nhớ đến hình bóng lịch sử. Và ở phía bên kia, sông Hồng như nàng vệ nữ ương ngạnh, lẻ loi vẫn miên mải ngày đêm ôm trọn lấy một bên thành phố.

Hà Nội, chiều hoàng hôn. Hà Nội hóa thành một màu. Màu hoài niệm. Vẫn những con người sống ở đây ngót nghét đã mấy chục năm. Hàng dây điện đã tồn tại được vài thập kỷ. Những nơi cấm đổ rác biết bao lâu nay thì người dân vẫn cứ vứt rác thải của gia đình trong ngày ra đều đều. Những quán xá đã bán hàng mỗi năm năm qua, giờ lại tiếp tục bán hàng thêm một chu kì năm năm nữa. Đối với Hà Nội, thời gian dường như chẳng là gì. Đối với thời gian, Hà Nội vẫn đang tiến triển và đổi thay, thành cái gì thì có lẽ chỉ có mấy ông trong Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố mới biết được, nhưng chắc chắn là khác xa so với vùng đất Đại La nhỏ bé ngày xưa. Còn thì Hà Nội đã là Hà Nội, vẫn sẽ là Hà Nội. Vẫn sẽ có mùa thu trong mắt trong của những kẻ biệt ly.